Kakaowiec właściwy
Kakaowiec właściwy (Theobroma cacao) – tak nazywa się roślina, z której pozyskiwane są ziarna do produkcji kakao. To małe, wiecznie zielone drzewko, dorastające zwykle do 15 metrów wysokości. Jego owoce wyrastają bezpośrednio z pnia i osiągają pokaźne rozmiary. Według niektórych źródeł ich kształt przypomina przerośnięte ogórki, ale według mnie lepszym porównaniem jest pomarszczona piłka do rugby. Wewnątrz owoców znajduje się biały, słodki miąższ, w którym zatopione jest od 20 do 60 ziaren kakao. Chociaż kakaowiec naturalnie pochodzi z tropikalnych obszarów Ameryki, to obecnie jest powszechnie uprawiany także w innych regionach świata o wilgotnym i gorącym klimacie.
Trzy odmiany kakaowca
Kakaowiec występuje w wielu odmianach. Każda z nich różni się nieco smakiem i aromatem ziaren oraz sposobem uprawy.
Trzy najbardziej popularne to:
-
Criollo – szlachetna odmiana zwana księciem kakaowców. Jest najbardziej bogata i delikatna w smaku. Drzewka criollo są wrażliwe na zmieniające się czynniki środowiskowe, dlatego nie są uprawiane na masową skalę.
-
Forestero – najbardziej popularna odmiana. Posiada grube ziarna o wyrazistym, gorzkim smaku. Jest łatwa w uprawie. Kakao forestero jest składnikiem większości czekolad.
-
Trinitario – to odmiana stanowiąca krzyżówkę criollo i forestero. Jest wyrazista i delikatna zarazem, a jej uprawa jest stosunkowo prosta.
Owoc kakaowca
Najlepszy wybór - kakao surowe
Na rynku dostępne jest kakao w różnych postaciach: w proszku, w ziarnach całych i pokruszonych, jako główny składnik czekolady lub dodatek do słodkich wypieków. Niektóre produkty mylnie nazywane są „kakao”, chociaż niewiele mają z nim wspólnego, jak choćby kakao instant – tam znajdziemy o wiele więcej cukru, niż wartości odżywczych, jakimi wypełnione jest kakao w wersji surowej. Dlatego jeśli zależy nam na dobroczynnych składnikach, najlepiej jest wybierać jak najmniej przetworzone kakao.
Wszystkie ziarna po zbiorach zostają poddawane fermentacji i suszeniu pod przykryciem. Podczas tych procesów nabierają one charakterystycznej, ciemnej barwy. Następnie duża część z nich jest dodatkowo suszona/prażona na słońcu lub gorącym powietrzem w suszarniach. Kakao surowe nie jest poddawane wysokim temperaturom, a jego produkcja kończy się na fermentacji i wstępnym suszeniu. Dlatego zachowuje większość prozdrowotnych składników.
Czym jest kakao surowe?
Wszystkie ziarna po zbiorach zostają poddawane fermentacji i suszeniu pod przykryciem. Podczas tych procesów nabierają one charakterystycznej, ciemnej barwy. Następnie duża część z nich jest dodatkowo suszona/prażona na słońcu lub gorącym powietrzem w suszarniach. Kakao surowe nie jest poddawane wysokim temperaturom, a jego produkcja kończy się na fermentacji i wstępnym suszeniu. Dlatego zachowuje większość prozdrowotnych składników.
Ziarna kakao
Dlaczego warto spożywać kakao?
Kakao to istna bomba odżywcza. Oto tylko kilka z korzyści płynących ze spożywania tego pysznego smakołyku:
Po pierwsze kakao zawiera w sobie ogromne ilości antyoksydantów, a dokładnie flawonoidów. Dzięki nim wywiera korzystny wpływ na pracę serca i prawidłową budowę naczyń krwionośnych, wpiera organizm w procesach przeciwzapalnych oraz opóźnia procesy starzenia się komórek ciała.
Zawartość teobrominy sprawia, że kakao działa na nas pobudzająco. Dlatego po szklance dobrego kakao możemy odczuć dodatkowy zastrzyk energii i chęci do działania. Świetnie sprawdza się jako zamiennik codziennej kawy.
Co ciekawe, kakao zawiera w sobie hormon podobny do endorfin – anandamid, oraz obfituje w fenyloetyloaminę. Obie te substancje wpływają pozytywnie na nasz poziom szczęścia. Dlatego po wypiciu kakao stajemy się weselsi, bardziej zmotywowani, czasem wręcz podekscytowani i chętni na interakcję z innymi ludźmi.
Jak pewnie wielu z Was wie, kakao jest też bogatym źródłem magnezu – 1 łyżka pokrywa aż 20% całego dziennego zapotrzebowania na ten składnik.
Obok magnezu znajdziemy inne składniki mineralne, takie jak: żelazo, wapń, fosfor, cynk, potas i miedź oraz liczne witaminy: A, E oraz z grupy B, które występują w formie łatwo przyswajalnej dla organizmu człowieka.
Jak widać – samo zdrowie!
Kakao i dawne cywilizacje
Już ponad 1000 lat p.n.e. kakao było dobrze znane i kultywowane przez pradawne cywilizacje rdzennych Indian. Tradycję picia kakao rozpoczęli Olmekowie, co następnie kontynuowali Majowie i Aztekowie. Zamieszkiwali oni tereny Jukatanu aż po Gwatemalę w Ameryce Środkowej.
Kakaowiec był dla nich świętą rośliną. Uważano, że został on zesłany przez bogów jako dar dla ludzi. Napój z ziaren kakaowca spożywali podczas ważnych ceremonii i obrzędów. Wznoszono nim toasty na uroczystościach weselnych. Bankiety, na których go podawano, uwieczniano na kamiennych pomnikach i glinianych naczyniach. Majowie i Aztekowie wierzyli, że roślina ta pomaga skontaktować się ze światem duchowym, wejść głębiej w przestrzeń serca oraz połączyć się z Matką Ziemią. Podczas ceremonii naczynie z kakao podawane było z rąk do rąk w celu poczucia jedności z pozostałymi uczestnikami.
Jak rdzenni przyrządzali ten święty napój?
Ziarna kakaowca były rozcierane, następnie mieszane z wodą, mąką kukurydzianą i chili. Majowie mieli szczególne zamiłowanie do pianki i aby ją wytworzyć, wielokrotnie przelewano napój z jednego naczynia do drugiego. Aztekowie zaczęli dodawać także inne składniki, takie jak wanilia czy płatki kwiatowe. Jednak zwykle napój ten miał bardzo gorzki smak. Ważna była także oprawa zewnętrzna - kakao podawane było w specjalnych, zdobionych dzbanach i misach.
Co ciekawe, wierzenia Olmeków, Majów i Azteków zostały docenione przez szwedzkiego botanika – Karola Linneusza, który nadał ich świętej roślinie łacińską nazwę rodzajową - Theobroma. Nazwa ta wywodzi się z greckich słów theos – bóg oraz broma – napój/pożywienie, co tłumaczymy jako napój lub pokarm bogów.
Ceremonie kakao współcześnie
Zachęcam Was do spróbowania kakao w wydaniu ceremonialnym w najbliższym gronie. Wspólnie wypite, mocne, ceremonialne kakao łączy ludzi, pogłębia bliskość i poczucie wspólnoty, a rozmowy często stają się głębsze i ciekawsze. Mówi się, że kakao otwiera serce – coś w tym jest. Może to duch kakaowca, tak jak to wierzyli Majowie i Aztekowie. Może magiczny skład i duża dawka kakao, a może to po prostu wspólna celebracja i chillout sprawiają, że kakao wypite w kręgu bliskich osób działa jeszcze mocniej. W Polsce organizowane są także specjalne ceremonie kakao z muzyką, tańcem lub śpiewem. Jeśli temat Cię interesuję – polecam przejrzeć Internet – może akurat coś takiego dzieje się gdzieś nieopodal Ciebie.
Jednak możesz to zrobić także sam. Wystarczy kilka świeczek, radosna muzyka, przyjaciele, no i oczywiście odpowiednio przygotowane kakao.
Co to znaczy kakao ceremonialne?
Wbrew pozorom to nie tylko nazwa. Jeśli mówimy o kakao ceremonialnym, oznacza to, że pochodzi ono jedynie z rodzimych odmian kakaowca, takich jak Criollo (z Gwatemali) lub Chuncho (z Peru).
Jak przygotować kakao ceremonialne?
Należy odmierzyć porcję. Dawka dla jednej osoby to 20-40 g surowego kakao Criollo w proszku.
Następnie podgrzewamy wodę dobrej jakości (200-300 ml / osobę ) do temperatury około 70ºC – najlepiej w garnku.
Wsypujemy kakao i mieszamy, aż się rozpuści.
Dodajemy nieco chilli.
Według uznania można dodać także trochę przypraw korzennych, miodu oraz mleka roślinnego dla urozmaicenia smaku.
A teraz, gdy już masz gotowy napój – zrelaksuj się, odetchnij, wypij i daj się ponieść energii kakao!
Hania
