Detoks organizmu - hit czy kit? Czy oczyszczanie organizmu jest nam potrzebne i jak mądrze do tego podejść?

Najważniejszy detoks organizmu odbywa się w wątrobie. Przez wątrobę przepływa ogromna ilość krwi. Komórki wątroby – hepatocyty – nieustannie zatrzymują, a następnie metabolizują i neutralizują substancje toksyczne, które przypływają do wątroby wraz z krwią, takie jak np. alkohol. W wątrobie zachodzą ponadto przemiany leków i neutralizacja metabolitów leków z organizmu (które często są toksyczne).

Warto tu wspomnieć, że krew przeznaczona do detoksykacji przypływa do wątroby żyłą wrotną prosto z przewodu pokarmowego – w ten sposób wątroba oczyszcza z toksyn to, co zjedliśmy. 

Nasz organizm „oczyszczają” również nerki i jelita! Nerki filtrują krew, oddzielając z niej niepotrzebne składniki i tworząc mocz, który zostanie wydalony. Można zatem powiedzieć, że nerki, podobnie jak wątroba, oczyszczają krew. Jelito grube natomiast usuwa resztki pokarmu, czyli w pewnym sensie oczyszcza z nich nasz przewód pokarmowy.

„Mam toksyny w organizmie!” to powszechne przekonanie, które jest nie tylko fałszywe, ale też szkodliwe. Ach, te mityczne toksyny, których nikt nie potrafi nazwać i sprecyzować, polecając nam cudowne diety i suplementy „oczyszczające z toksyn”... Czy warto się tymi „strasznymi toksynami” przejmować?

Odpowiedź brzmi – to zależy!

Prawdą jest, że w organizmie mogą gromadzić się substancje uznawane za toksyczne w procesie zwanym bioakumulacją.

Mogą to być metale ciężkie, substancje chemiczne rozpuszczalne w tłuszczach, pestycydy i mikroplastik.

Gromadzą się one zwykle w tkance tłuszczowej.

ALE ŻADNA CUDOWNA DIETA NIE SPRAWI, ŻE SIĘ TAKICH SUBSTANCJI POZBĘDZIEMY.

Nie istnieją żadne dowody na to, że stosując „dietę oczyszczającą” zakrawającą o głodówkę, pozbędziesz się zanieczyszczeń środowiskowych ze swojego organizmu. To po prostu tak nie działa!

Uwierz mi - normalne, codzienne życie i zdrowa dieta nie prowadzą do powstawania tony rzekomych „toksyn”, zaklejania się jelit, zalegania „złogów” w jelitach czy zarobaczania się organizmu. Pasożyty, robaki, grzyby czy wreszcie te groźne „toksyny” nie pojawiają się w Twoim ciele same z siebie. Nie musisz stawiać czoła tym rzekomym problemom „na zapas”, ani przeprowadzać „wiosennego detoxu”, żeby poczuć się lepiej.

Promowane „diety i suplementy oczyszczające” nie tylko zarabiają na ludzkiej naiwności, ale też wmawiają nam, że coś jest z nami nie tak i że powinniśmy z tym walczyć.

Badacze i organizacje związane ze zdrowiem krytykują koncept detoksu i odtruwania się z uwagi na brak podstaw naukowych, które miałyby go uzasadniać. Rzekome toksyny pozostają niezdefiniowane i wciąż nie wiadomo o jakie „toksyny” dokładnie chodzi. Druga sprawa jest taka, że brakuje dowodów na to, że je w sobie gromadzimy (poza wymienionymi wyżej zanieczyszczeniami środowiska).

Brytyjska organizacja „Sense and Science” opisała diety i produkty oczyszczające jako stratę czasu i pieniędzy. Z kolei British Dietetic Association nazwała ideę detoksu nonsensem i mitem marketingowym. Liczni badacze opisują „oczyszczanie organizmu z toksyn” jako scam i koncept mający na celu zarobienie pieniędzy [1]. Ciężko mi się z tym nie zgodzić!

Jeśli czujesz się osłabiony i zmęczony, to jak najbardziej warto coś z tym zrobić. Ale nie zwalajmy tego na wyimaginowane toksyny! Aby poprawić swój stan fizyczny i psychiczny, wystarczy zadbać o aktywność fizyczną i dietę, której podstawą jest żywność nieprzetworzona. A jeśli dalej będziesz miał problem ze wstaniem z łóżka, to lepiej udaj się na badania tarczycy, glukozy, insuliny lub w kierunku boreliozy bądź kandydozy, zamiast ładować pieniądze w coraz to nowe, genialne diety, suplementy i programy oczyszczające i "usuwanie toksyn".

Wpływa na to kilka czynników.

Po pierwsze marketing i „szum” medialny, czyli reklamowanie diety jako skuteczny sposób na oczyszczenie i oczywiście schudnięcie. Poczta pantoflowa i te sprawy, ale dowodów naukowych – zero. 

Po drugie – szybki efekt w postaci redukcji masy ciała. Ale uwaga – redukcji masy ciała – czyli niekoniecznie tkanki tłuszczowej ;)

Utrata masy ciała na „diecie oczyszczającej” może być spektakularna, utwierdzając nas w przekonaniu, że dieta działa, a nasze wysiłki są tego warte. Dzieje się to na tej samej zasadzie, co dodawanie mentolu do maści – efekt chłodzenia daje uczucie, że maść działa. Jest efektem odczuwalnym natychmiastowo. 

Wiele osób jednak nie zdaje sobie sprawy z tego, że przez pierwsze kilka dni takiej diety wcale nie tracimy tkanki tłuszczowej – lecz zgromadzony w wątrobie glikogen i wodę zmagazynowaną w naszym ciele. Masa utraconego glikogenu i wody może sięgać aż 2-3 kg.

Za początkowym schudnięciem podąża efekt placebo. Schudłam? Jelita pozbyły się resztek? Czuję się lżej - a więc dieta działa!

Na końcu jednak przychodzi zła wiadomość – organizm w czasie intensywnej, restrykcyjnej diety szybko chudnie, ale po jej zakończeniu i powrocie do normalnych nawyków żywieniowych, szybko wraca do dawnej masy ciała, niejednokrotnie z „nawiązką”.

Ale jako że dieta oczyszczająca trwa bardzo krótko... to nadal wierzymy w jej skuteczność.

I po czwarte – wyeliminowanie pewnych produktów. Diety oczyszczające funkcjonują na zasadzie eliminacji pewnych produktów lub całych grup produktów, a więc są poniekąd dietami eliminacyjnymi. Odstawienie niektórych produktów może powodować, że osoba na takiej diecie poczuje się lepiej – zarówno psychicznie, jak i fizycznie. 

Nakłonienie siebie do odstawienia słodyczy na kilka dni z pewnością sprawi, że poczujemy, iż osiągnęliśmy jakiś sukces i będziemy się doszukiwać pozytywnych oznak tego wysiłku. W dodatku odstawienie produktów, które nasz organizm źle tolerował (np. mleka i nabiału), także pozytywnie wpłynie na nasze samopoczucie, a my bez wątpienia pomyślimy, że „detoks działa!”.

Jednak w dbaniu o zdrowie ważne jest budowanie nawyków, które z nami zostaną na całe życie. Krótki detoks i trzymanie się restrykcyjnych zasad „na chwilę” nie ma znaczenia na tle wielu lat życia i na pewno cudownie nas nie uzdrowi.

Jeśli chcesz zrobić dla siebie coś dobrego, to wyrzuć do śmieci dietę i suplementy oczyszczające. Zamiast tego pracuj nad dobrymi nawykami – krok po kroku, powoli, ale konsekwentnie. To już jednak temat na inny artykuł :)

Jeśli wciąż jednak uważasz, że potrzebujesz oczyścić swój organizm, to powiem Ci, że są na to trzy sposoby:

• zmniejszenie narażenia na zanieczyszczenia
• wspieranie pracy wątroby
• wspomaganie wydalania zbędnych produktów przemiany materii

Wszystkie te sposoby bazują na faktach i na wiedzy dotyczącej biologii człowieka. Przyjrzyjmy się zatem po krótce każdemu z nich!

Metody oczyszczania organizmu „na serio”, czyli zmniejszenie narażenia na zanieczyszczenia

Chodzi o zanieczyszczenia takie, jak smog, dymy fabryczne, dym papierosowy czy pestycydy w żywności.

Nie zawsze możemy wybrać miejsce zamieszkania, jednak jeśli przyszło nam żyć w środowisku o wysokim zanieczyszczeniu powietrza, pomocne mogą być odpowiednie filtry powietrza do domu czy noszenie maseczki na zewnątrz. Tak jak w Polsce noszenie maseczki (nie podczas pandemii) może wydawać się dziwne, tak w niektórych krajach jest to norma...

Rzucenie palenia papierosów i ograniczenie biernego palenia także zaliczają się do tego punktu.

A jeśli zależy Ci na tym, by ograniczyć zanieczyszczenia znajdujące się w żywności, to pamiętaj o tym, że warto włączyć do diety w pełni naturalne produkty. Kupuj owoce i warzywa od zaufanych rolników częściej niż w supermarkecie, wybieraj jajka z chowu co najmniej na wolnym wybiegu (a jeszcze lepiej eko), po mięso wysokiej jakości udaj się do lokalnego rzeźnika, a kurczaki w Biedronce wybieraj takie, które są oznaczone „z chowu bez antybiotyków”.

Detoks organizmu „na serio”, czyli zioła wspierające pracę wątroby i odtruwanie organizmu

Wiemy już, że magiczne oczyszczenie organizmu za pomocą głodówki lub diety sokowej to mit. Jednak wspieranie procesów samooczyszczania się organizmu jest możliwe! A to za sprawą pobudzania procesów detoksykacji w wątrobie, a także pobudzania pracy nerek i jelit.

Zacznijmy od wątroby. O jej znaczeniu dla „czystości” naszego organizmu pisałam na początku tego artykułu. Przyjrzyjmy się teraz kilku roślinom i suplementom, wspomagają pracę wątroby i stymulują odtruwającą funkcję tego narządu:

Detoks organizmu „na serio”, czyli zioła pobudzające trawienie i usuwanie zbędnych produktów przemiany materii

Kolejnym sposobem na to, aby poczuć się lepiej i lżej, to poprawienie i uregulowanie pracy układu pokarmowego, a w szczególności jelit. Jak pewnie wiecie, główną funkcją jelit jest trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Warto mieć jednak na uwadze, że jelita ogromnie wpływają również na nastrój i odporność. Utrzymywanie ich w odpowiednim rytmie jest zatem kluczowe dla naszego samopoczucia!

Detoks organizmu „na serio”, czyli zioła moczopędne

Ostatni sposób na przyspieszenie procesów oczyszczania się organizmu to stosowanie ziół moczopędnych, które zwiększają ilość wydalanej wody z ustroju, a wraz z nią – substancji niepotrzebnych. Powstawanie i wydalanie moczu to funkcja niezbędna po to, aby usunąć z organizmu mocznik (który powstaje w wyniku przemiany białek), wodę, sole mineralne, kwas moczowy i produkty detoksu wątrobowego.

A więc mamy to!

Wystarczy, że włączysz napary, tabletki i herbaty z powyższych ziół do swojej codziennej diety. Możesz też spożywać je w formie mielonej albo stosować preparaty z ekstraktami.

Mam nadzieję, dobrze wyjaśniłam Wam procesy związane z oczyszczaniem się organizmu i wybiłam Wam z głowy naciągane diety oraz suplementy oczyszczające z wyimaginowanych toksyn!

Podsumowując – co możesz dla siebie zrobić, aby poczuć się lżej i usprawnić funkcjonowanie swojego organizmu?